Βουνό Όθρυς

Η Όθρυς, το βουνό των Τιτάνων, υψώνεται στη Ν.Δ. πλευρά της Μαγνησίας η κορυφογραμμή της οποίας τη χωρίζει από τη Φθιώτιδα. Στη μάχη για την επικράτηση του Δία στο κόσμο των Θεών και των ανθρώπων, γνωστή στη μυθολογία μας ως Τιτανομαχία, oi Τιτάνες είχαν την Όθρυ ως ορμητήριο. Ήταν η βάση τους, απ’ όπου αντιμάχονταν τον Δία και υπερασπίζονταν τον Κρόνο, που πάλευε για την παραμονή του στην κυριαρχία του κόσμου. Τελικά ο Δίας με τη βοήθεια των Κυκλώπων και των κεραυνών θα επικρατήσει στο θρόνο του Ολύμπου, θα τους αφοπλίσει και θα τους αιχμαλωτίσει, φυλακίζοντάς τους για πάντα στα Τάρταρα, στον κάτω κόσμο.

Επίσης, κατά μία μυθολογική εκδοχή, στην Όθρυ προσάραξε η κιβωτός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, μετά τον κατακλυσμό που διέταξε ο Δίας εξαιτίας της παρακμής των ανθρώπων. Σύμφωνα με τον Όμηρο η πόλη ή η χώρα που είχε το όνομα Ελλάδα βρισκόταν στην περιοχή αυτή που στην αρχαιότητα αναφέρεται ως Αχαΐα Φθιώτιδα. Όταν κατέβηκαν απ’ την κιβωτό ο Δευκαλίωνας και η Πύρρα σύμφωνα με εντολή του Δία άρχισαν να ρίχνουν πίσω τους πέτρες. Οι πέτρες που έριχνε ο Δευκαλίωνας γινόταν άντρες, ενώ αυτές που έριχνε η Πύρρα μεταμορφώνονταν σε γυναίκες. Σύμφωνα με το μύθο, ο πρώτος υιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, ο Έλληνας, ζευγάρωσε με τη νύμφη Οθρυΐδα και οι απόγονοί τους είναι οι Έλληνες.

othris_3

 Από αυτή τη νύμφη ίσως να προέκυψε και το όνομα του βουνού. Κατά μία εκδοχή, που ίσως να είναι και η επικρατέστερη, μετά την τιτανομαχία ο Δίας, ο βασιλιάς των Θεών, ανέθεσε στην νύμφη Οθρυΐδα (Οθρηΐδα) τη βοσκή των κοπαδιών του που αποτελούνταν από βόδια. Έτσι το βουνό πήρε το όνομά του απ’ τη νύμφη. Η διαφορά μεταξύ της γραφής Οθρυΐδας και Οθρηΐδας οφείλεται και στη γραφή του ονόματος Όθρυ και Όθρη και παλαιότερα Όρθρυς και Όρθρης.

Μια άλλη εκδοχή αναφορικά με την ονομασία «Όθρυς» είναι ότι στη δημοτική γλώσσα η λέξη αυτή, καθώς και το επίθετο «Οθρυόεν» σημαίνουν το τραχύ, το δασωμένο, το απόκρημνο μέρος. Σαν σύνολο το βουνό αυτό αποτελεί έναν όγκο ορεινό, «οθρυόεντα» (απόκρημνο) με πολλές πτυχώσεις και κορυφές.

Στο βουνό αυτό κατοίκησαν απ’ την αρχαιότητα τα πρώτα ελληνικά φύλλα, οι Πελασγοί. Όταν στην περιοχή εμφανίστηκαν οι Αιολείς, οι Πελασγοί κατέφυγαν στα νησιά του Α. Αιγαίου και στα παράλια της Μ. Ασίας. Τον ίδιο δρόμο θ’ ακολουθήσουν και οι Αιολείς με την κάθοδο των Δωριέων. Δεκάδες αρχαιολογικές θέσεις μαρτυρούν έντονη και συνεχή παρουσία και δράση ανθρώπων. Αρκετές είναι οι αρχαίες πόλεις (το Ναρθάκιο, η Φαλάρα, ο Εχίνoς, η Κρεμαστή Λαρίσης, ο Ανδρώνας, ο Πτελεός, η Άλος, η Βρύναινα, η Φυλάκη, η Μελιταία κ.α.) που βρίσκονται στις παρυφές του ή ψηλότερα.

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Όθρυς ήταν γνωστή και με το όνομα «της Γούρας τα βουνά», όνομα που πήρε από το κεφαλοχώρι της Γούρα, τη σημερινή Ανάβρα Μαγνησίας. Ήταν το καταφύγιο, αλλά και το ενδιαίτημα και το ορμητήριο κλεφτών και αρματωλών. Μεγάλο ρόλο έπαιξε και στα επαναστατικά κινήματα του 1821, 1844, 1854 και του 1878. Μεγάλες μάχες έχουν δωθεί στις κορυφές του βουνού μεταξύ κλεφταρματωλών και Οθωμανών.
Othris 4Η Όθρυς ενδείκνυνται για λάτρεις του φυσικού τοπίου και της περιπέτειας καθώς υπάρχουν απότομες χαράδρες σε πολλά σημεία και κορυφές που ξεπερνούν τα 1.300 μέτρα. Οι ψηλότερες κορυφές του είναι το Γκιούζι (1726μ), το Γερακοβούνι (1673μ), ο Στρατώνας (1653μ), ο Πήλιουρας (1557μ), η Μαυρίκα(1552μ) κλπ. Αξιοθαύμαστη είναι η ομορφιά και η απόλαυση της θέας από την περιοχή Τσατάλι, όπου το βλέμμα ξεφεύγει προς τον Μαγνησιακό κάμπο και τον κόλπο του Αλμυρού. Η ματιά του περαστικού ξεκινάει από τα ψηλά έλατα, τις όμορφες άγριες ανοιχτές εκτάσεις (Λάκες), τις ομορφιές του κάμπου με τις απέραντες εκτάσεις από τα χωράφια και τελικά καταλήγει στον Παγασητικό κόλπο κι επάνω στα βουνά του Πηλίου, αγναντεύοντας όσα από τα υπέροχα χωριά φαίνονται. Στη θέση Τσατάλι έχει ανεγερθεί το Μνημείο Αεροπόρων, στη μνήμη των αντρών της Πολεμικής Αεροπορίας που έχασαν τη ζωή τους ύστερα από την πτώση αεροσκάφους C-130 στις 5-2-1991.

Αρκετές φυσικές πηγές, ρεματιές, ιαματικά νερά καθώς και ανεξερεύνητες σπηλιές χαρακτηρίζουν τους υδάτινους πόρους της περιοχής. Επίσης, χαρακτηριστικό είναι το μεγάλο ποτάμι στην περιοχή Προσήλια (τοποθεσία που ανεβάζουν τα κοπάδια τους οι Τσοπαναραίοι το καλοκαίρι), που ξεκινάει από την περιοχή Γρίβα (ανοιχτή τοποθεσία με τσιμεντένια βρύση), περνάει από τη Ντζοβάρα (ονομασία πηγής που ποτίζουν τα ζώα), τη Μαυροκοπούλα (κορυφή βουνού), τη Μαυρίκα (κορυφή βουνού) και μετά από μερικά περάσματα κι από άλλες περιοχές φτάνει να καταλήγει στο Ξεροβούνι (κορυφή πλαγιάς κοντά στον οικισμό Προσήλια των Τσοπαναραίων). Τα νερά από το λιώσιμο των χιονιών στις κορυφές κατηφορίζοντας δημιουργούν αλλού ήρεμες ρεματιές και αλλού απότομα και άγρια φαράγγια.

Το μεγαλύτερο αξιοθέατο πάνω στα βουνά της Όθρυος είναι το Φαράγγι του Μαυρομάτη, που βρίσκεται ανάμεσα στηνnerospilia2 small Βρύναινα και τον Άγιο Ιωάννη. Η Βρύναινα υδροδοτείται με άριστης ποιότητας νερό το οποίο πηγάζει από τις πηγές της Αρνόβρυσης, όπου είναι και η αρχή του χειμάρρου Σαλαμπριά. Χαμηλότερα των πηγών βρίσκεται το φαράγγι Μαυρομάτη, όπου στην αρχή του κατασκευάζεται φράγμα για την υδροδότηση των υπόλοιπων οικισμών της περιοχής Σούρπης και Πτελεού. Το φαράγγι είναι ένα απείρου κάλλους φυσικό μνημείο, το οποίο είναι δυσκολοδιάβατο και τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη των ακραίων αθλημάτων (extreme sport) πολλοί, όχι μόνο Έλληνες, αλλά και ευρωπαίοι έρχονται για να κάνουν την κατάβασή του. Άθλημα που δηλώνεται διεθνώς με τον όρο canyoning και σε ιστοσελίδες που αναφέρονται σ’ αυτό το θέμα κατέχει περίοπτη θέση λόγω της ομορφιάς αλλά και του μεγάλου βαθμού δυσκολίας του. Μετά την έξοδο απ’ το φαράγγι εκεί όπου ο προαναφερόμενος χείμαρρος συναντά το δρόμο Βρύναινας – Αγίου Ιωάννη υπάρχει πέτρινο γεφύρι με ένα τόξο κτισμένο εδώ και αιώνες. Είναι άγνωστη η ακριβής χρονολογία κατασκευής του αλλά και η χρηματοδότησή του.

Η βλάστηση στα χαμηλά του βουνού αποτελείται κυρίως από ελιές, στα ενδιάμεσα υπάρχουν εκτεταμένες περιοχές από ρουμάνια με πουρνάρια, σκίνα, κουμαριές, φιλίκια κλπ., ενώ δεσπόζει το δάσος της Βελανιδιάς. Στα πιο ψηλά του μέρη υπάρχουν υπέροχα δάση από έλατα και αρκουδοπούρναρα ενώ στις κορυφές του δημιουργείται αλπική ζώνη με τη γνωστή χαμηλή ποώδη βλάστηση. Ακόμη, στη θέση «Μηλιά» κοντά στην περιοχή Τσατάλι, υπάρχει δάσος Μαύρης Ελάτης. Η περιοχή καλύπτεται από εντυπωσιακά υπεραιωνόβια δέντρα.